Doğal yaşam alanı Güney Amerika’nın sığ suları olan Discus balığı için diske benzeyen ve çeşitli renklere sahip vücut yapısıyla su dünyasının en egzotik canlılarından biri diyebiliriz. Discusların erkekleri dişilerinden çok daha renkli olurken, bu türün üyeleri tek başlarına yaşamı sevmezler. Etçil bir balık türü olan Discusların bakımı çok da kolay değildir ve ısı değişimlerine karşı oldukça hassas balıklardır.

Akvaryum tutkunları arasında popüler bir tür olan Zebra Vatoz balığının doğal yaşam alanı Amazon Nehri’nin Xingu koludur. Bu nehir alanı bol oksijenli, akıntılı ve kumluk olduğu için akvaryum düzenlemesinde de bu özelliklere dikkat edilmelidir. Çekingen bir karaktere sahip olan Zebra Vatozlar genellikle geceleri aktif olur. Vatozlu ağzının etrafında 4 adet bıyığı olan bu türün erkeklerinin kafası dişilerden daha büyüktür. 15 sene ömrü olan Zebra Vatozlar hem etçil hem de otçuldur.

Diğer balıklarla birlikte beslenemeyecek kadar agresif olan Mbu Kirpi balıklarının aynı akvaryumu paylaştıkları birkaç tür bulunur. Mbu Kirpi balığı; dev kirpi balığı veya dev tatlı su kirpi balığı olarak da bilinir. Afrika’daki Kongo Nehri ve Malagarasi Nehri yakınlarındaki göller doğal yaşam alanlarıdır. Bu türün üyeleri 67 santimetreye kadar ulaşabilmektedir ve büyük bir akvaryum ile uygun ekipman gerekmektedir. Diğer akrabaları gibi stresli olduklarında veya korktuklarında kendilerini su ya da hava ile şişiren bu türler; daha küçük balıklar, kabuklular, yumuşakçalar, salyangoz ve solucan ile beslenirler.

Hint ve Pasifik Okyanusu ile Büyük Bariyer Resifleri doğal alanı olan mavi cerrahbalığı, akvaryum yetiştiriciliğinde en popüler türlerin başında gelir. “Kayıp Balık Nemo” animasyon filmindeki Dora karakterinin de ta kendisi olur. 30 santimetreye kadar büyüyebilen tür, akvaryum balıkları arasında en hızlı yüzen balıklardan olduğu için geniş bir alana ihtiyaç duyar. Ayrıca su kapasitesi en az 300 litre olmalıdır. Bol oksijenli suda yaşayabilen mavi cerrahbalığı, diğer cerrahbalıklarıyla pek iyi anlaşamaz ve aynı akvaryumda bulunmaları tercih edilmez. Algler ile beslenen bu tür için yaşam alanında canlı kayalara ihtiyaç duyarlar ve canlı mavi renginin solmaması için akvaryumda deniz yosunu bulunması gerekir.

Akvaryum evreninin belki de en ilginç üyesi olan Flower Horn, bakımı oldukça zor olan bir türdür. Tek başına yaşayan ve başka balık türleri için tehlikeli olan Flower Hornların akvaryum ortamı doğal taşlarla ve yiyemeyeceği boyuttaki bitkiler ile dizayn edilmelidir. Olumsuz şartlarda renginin hızlıca solduğu bu narin tür, ortamına alıştığında oldukça yakın ilişki kurabilmektedir; kendini sevdirme ve insanı takip etme özelliğine sahip olmasının nedeni, saf bir tür olmaması, çeşitli türlerin melezlenmesiyle üretilmesidir. Özel yemlerle beslenirler ve boyutları 40 santimetreye kadar ulaşabilir. Günde iki kez karnı tam doymuş olacak şekilde beslenirler. Görkemli kafa hörgücü ve yüzgeçleri olan Flower Horn’un su değişiminde kafalarındaki hörgüç küçülebilir ancak bir iki güne eski haline dönmektedir.

Coğrafi kökeni Güney Amerika’daki göller ve nehirler olan hayalet balıkları, hızlı akan ve ince kum tabanlı ortamlarda yaşarlar. Etçil bir tür olan bu balıklar, kendisinden büyük, yutamayacağı balık türleri için tehlike oluşturmazlar. Boyları 50 santimetreye kadar ulaşan hayalet balıklarının akvaryum hacimleri en az 400 litre olmalıdır, dolayısıyla geniş bir alana ihtiyaç duyarlar. Sularının değişiminden pek hoşlanmayan bu tür fazla ışık sevmedikleri için loş bir ortama ihtiyaç duyarlar. Melek balığı ve Diskus gibi balıklarla sorunsuz yaşayan hayalet balıklarının ömrü ise ortalama 15 senedir. Suya düşen böcek ve kurtçuklarla beslendikleri için akvaryum ortamında da bu yemlerle beslenmeleri gerekmektedir.

Doğal yaşam alanları Asya ülkeleri, Java ve Sumatra Adası olan dev guramilerin boyutları doğal alanlarında 70 santimetreye kadar ulaşırken, akvaryum ortamında daha küçük olurlar. Etçil ve otçul olan bu tür, barışçıl davranış özelliklerine sahiptir. Akvaryum hacmi olarak en az 750 litre suya ihtiyaç duyan dev guramiler, bitki ve ağaç kökü bulunmayan bir yüzeye yuva yaparlar ve su dünyasında pek de alışık olmadığımız bir durum dev guramilerin üreme rutinini oluşturur. Dişilerin aksine erkek guramilerin yumurtalarla ilgilendiği, bir ay boyunca yavrularına baktığı ve dişileri yumurtalara yaklaştırmadıkları için üreme döneminde dişi üyeleri ile ayrılması gerekmektedir. Bu sevecen ve cana yakın balığın tadı lezzetli olduğu için maalesef ki bulundukları bölgedeki yerliler tarafından sıkça tüketilmektedir. Ortalama ömürleri ise 20 senedir.